5 april
2014
25 dagen voor vertrek
Travelling is easy, but becoming a traveller is
entirely a different matter. Deze boutade tref ik aan in een korte
commentaar bij een foto van Peter Marlow in het boek Photobox, dat al een tijdje in het toilet ter lezing ligt: telkens
een foto op de rechterbladzijde met links een commentaar en een kort
biografietje. Een compacte hoeveelheid tekst, juist genoeg voor een mijmering
bij de stoelgang. Er zijn 250 van die dubbele bladzijden – het boek gaat dus
wel een tijdje mee.
De boutade snijdt hout. Reizen – in de ware zin des woords – is natuurlijk veel meer dan een kwestie
van zich te verplaatsen. Het vergt een bepaalde instelling die verder gaat.
De persoon die reist (zonder een reiziger te zijn) verlaat
eigenlijk nooit zijn uitgangspunt. Hij wisselt hoogstens de decors waarin hij de
protagonist is van zijn eigen leven. Alles wat hij op zijn reis ziet, blijft in
functie staan van wat en wie hij zelf is. De verhouding tussen hemzelf en zijn
bestemmingen (landschappen, personen, bezienswaardigheden) blijft in grote mate
door functionaliteit gekenmerkt. Hij reist ergens naartoe bijvoorbeeld om zich
te ontspannen – en in die zin zijn de bestemmingen inwisselbaar. Of om iemand
te bezoeken. Of om iets te zien waarvan hij al op voorhand kennis heeft genomen
– bijna om te verifiëren of het er wel degelijk is. Voor die verificatie dient
hij zich te verplaatsen omdat het ten enenmale onmogelijk is om dat stukje
werkelijkheid te laten overkomen. De reis is een onvermijdelijke inconveniëntie.
Echt reizen, reiziger zijn,
is iets anders. Dan gaat het om het reizen zelf, de betekenis of zin ervan ligt
in de verplaatsing – en die verplaatsing behelst méér dan een wisseling van
decors. De verhouding tussen de reiziger en de bestemmingen wordt door een veel
grotere openheid gekenmerkt. De reiziger laat zich impregneren, is bereid om
door wat hij meemaakt, ervaart, ziet… te veranderen. Zijn reis is niet
utilitair maar veeleer existentieel. En daarom ook moet die reis altijd ook een
verhouding met de tijd expliciteren. Echt reizen is altijd ook tijdreizen.
