donderdag 24 augustus 2017

de zomer van 2017 – 29


Er is weinig antiek aardewerk ongeschonden tot bij ons komen – en wie zal garanderen dat wat ongeschonden in musea en verzamelingen wordt bewaard dat over honderd jaar nog zal zijn. Ik wil maar zeggen: een kerncentrale kan en zál dus ontploffen, kernbommen bestaan en zúllen dus worden gebruikt. Dat is kansberekening, statistiek. Nu ja, menselijke drijfveren en fouten versnellen nog het proces, doen de waarschijnlijkheid van oneigenlijk gebruik nog toenemen. Tsjernobyl? Menselijke fout. Fukushima? Onvoldoende beveiliging tegen voorspelbare calamiteit. Enzovoort enzovoort: puur op statistiek gemeten is er genoeg materiaal voorhanden in de wereld om de hele mensheid vele malen op te blazen, ook al zou niemand op de knop of een knop hebben geduwd. En dan spreek ik nog niet over de gekken die nu aan de knoppen zitten.
Dr. Strangelove is een Koude Oorlog-film. Op een gegeven ogenblik beveelt de Engelse hoge pief een Amerikaanse onderofficier om de Cola-automaat open te schieten. Reden: hij wil de president van de Verenigde Staten bellen om hem de code door te geven die nodig is om een losgeslagen bommenwerper terug te roepen – en hij heeft niet genoeg kleingeld bij om het enige nog werkende telefoontoestel te gebruiken. De bommenwerper is met een nucleaire lading op weg naar een Russisch doelwit. Als dit doelwit wordt geraakt, zal de Russische doemmachine in werking worden gesteld die alle menselijk en dierlijk leven op de planeet zal uitvegen. Ook het dierlijk leven? vraagt een personage (ik weet niet meer wie). Ja, ook het dierlijk leven. Het is een hoge vorm van ironie.
De onderofficier schiet die Cola-automaat niet graag aan diggelen. Maar hij doet het uiteindelijk toch. Niet na eerst de Engelse hoge pief, die dus over de code beschikt die de wereld voor de ondergang kan behoeden, te hebben gewaarschuwd: ‘Als de Coca Cola Company een schadeclaim indient, betaal jij de rekening.’ Ja, dat is goed gezien van Kubrick: hij wist toen al (1964) waar de echte macht zit.