dinsdag 17 april 2018

de lente van 2018 – 6 / lijstje 21


De zeventig verhalen van Atlas van een bange man van Christoph Ransmayr in telkens één zin samengevat:

1. De anorectische man met het hawaïshirt vertelt – meer mompelend dan declamerend – aan de reling van het deinende schip over een eiland waarvan de bewoners elkaar opaten. 2. Aan de Chinese Muur wil een vogelaar de muur van steen vervangen door een geluidsmuur van op zijn bandrecordertje opgevangen vogelgezangen. 3. Op zijn vlucht voor de nazi’s krijgt de jood geen tijd om zijn leven te vertellen: hij sterft in de armen van zijn vrouw en wordt onder een duizendjarige araucaria begraven. 4. Het astronomengezelschap keert de voorbijrazende komeet de rug toe om de gestruikelde kelner te helpen bij het oprapen van zijn scherven. 5. Het volk begraaft zijn doden op de inslagplek van een komeet waarvan de staart een lichtbrug naar de sterren vormde. 6. Ook al verliep het gevecht geheel volgens de regels van de kunst, in de arena van Sevilla wordt de ten dode opgeschreven stier geen genade gegund. 7. Samen met een fotograaf die alles over het licht weet, worden in de duistere binnengebieden van IJsland spoken gezien in opwarrelende stofwolken. 8. De motorrijder voelt de aardbeving die, onder een ongewoon zwarte nachthemel, de achter de bergkam gelegen stad Kalamata van de kaart veegt. 9. In de psychiatrische afdeling stookt een vrouw die al elf dagen zwijgt een denkbeeldig vuur en komt een Filippino koud wordende maaltijden brengen. 10. Een jonge albatros, gadegeslagen met een groot verdriet, stijgt een eerste keer op en laat de zinloos voortmalende wereld ver onder zich. 11. Op zijn vlucht voor de onlusten die zijn uitgebroken na de moord op Indira Gandhi, wordt hij opgehouden door een wegversperring en gadegeslagen door een pauw. 12. Net wanneer de man bij een antiquair aan het afbieden is op een Boeddhakop, is hij getuige van de aanslag op het koninklijke escorte in Kathmandu. 13. Op de Altiplano vindt de man die door een jachtvliegtuig wordt belaagd beschutting in de microwereld van een opgeschrikte kever. 14. Op een moeilijk bereikbaar Braziliaans strand probeert een oude man die verwikkeld is in een vreemd rouwritueel het geraas van de golven te overstemmen. 15. Nadat vijf kinderen de dazen die hem terwijl hij sliep belaagden hebben proberen te verjagen, stapt de man in het ijskoude water van een Oostenrijkse rivier. 16. Wat er te zien valt van bij het grafmonument op een heuveltop van het eiland Ios, waar zogezegd Homeros zou begraven liggen – als zoiets al mogelijk zou zijn want heeft Homeros ooit bestaan? 17. Nadat hij even tevoren nogal vijandig was bejegend door de deelnemers aan een religieuze processie, wordt, op zijn weg naar Santa Fe, de bestuurder van een Cadillac tegengehouden door de arm der wet 18. De accordeonspeelster op het trottoir voor een juwelier in Mexico-Stad doet denken aan het op een schilderij in een bar in Oaxaca afgebeelde meisje dat over haar schouder achterom kijkt terwijl zij naar het blok wordt geleid waarop zij aan de Aztekengoden zal worden geofferd. 19. Op het kerkhof van het eiland dat de naam draagt van een fictief personage liggen na de tsunami de doden door elkaar gehusseld. 20. Een steenhouwer, op een verlaten eiland op zoek naar leisteen voor het dak van een kapel, wordt samen met zijn gast uit een benarde positie bevrijd door een visser die bot heeft gevangen. 21. Oog in oog met de walvis wordt de walviswatcher gewaar hoe onooglijk zijn eigen wereld is. 22. Met wilde plantengroei en reuzenslangen geeft het moeizaam teruggedrongen Braziliaanse oerwoud aan zich nog niet gewonnen te geven. 23. Een vader leert voor de laatste keer zijn zoon de schippersstiel op een boot die de Mekong afvaart, in een land dat na decennia nog steeds zijn door de Amerikaanse bombardementen veroorzaakte wonden likt. 24. De weduwnaar die achttien jaar alleen is geweest, zit met zijn vrienden op een bank in het park en krijgt een hartaanval – alle hulp komt te laat. 25. Na een gevaarvolle autotocht door de besneeuwde bergen lig ik op mijn rug in een door een Maori bestuurd bootje naar de glimwormen en de sterren te staren: ze knipperen allebei even hard. 26. Een man met een geaccidenteerd verleden, met onder meer een mislukte parachutesprong, speelt golf op de Noordpool. 27. De zalmen die na een veel te droge zomer stroomopwaarts in de ondiepe rivier naar hun paaiplek zwemmen, weten niet dat ze deze nooit zullen bereiken. 28. Net zoals, ondanks de schijn van het tegendeel, het water van de Mekong niet kan terugvloeien naar zijn bron, zo kan de verschrikkelijke geschiedenis van Cambodja ook niet ongedaan worden gemaakt. 29. Een stokoude Tsjech, die er in zijn eentje voor zorgt dat de joodse begraafplaats in de buurt van Theresienstadt niet vergeten raakt, stelt zo doende vast dat de sterfelijken soms de taak van de engelen moeten overnemen wanneer deze in gebreke blijven. 30. In de stilte van de onderaardse Romeinse cisterne weerklinken de geluiden van de historische veroveringstochten die de stad hebben getroffen, nog het meest van al deze waardoor haar naam veranderde van Constantinopel in Istanbul. 31. De astronoom ergert zich aan een nutteloze verlichting die het zicht op miljoenen lichtjaren verwijderde sterrenstelsels verstoort. 32.Twee meisjes verzorgen de vleerhond die het slachtoffer is geworden van een vliegerfeest in de Noord-Indiase stad Jaipur. 33. In een hotellounge speelt een zeer kleine Japanner piano terwijl buiten duizenden cicaden een hels kabaal maken. 34. Een lootjesverkoper roept in een straat vol glimmende bankgebouwen dat zijn weg naar het geluk tenminste niet op bedrog is gebaseerd. 35. Avondwandeling op een door de nazaten van de Bounty bevolkt eiland, ‘dat niet aan het einde van de wereld lag, maar zelf het einde van de wereld was’ en waar zich tussen de mensen voltrok wat zich overal elders tussen mensen heeft voltrokken. 36. Een hindoevrouw stelt in de haven van Port Luis, Mauritius, een gebaar van rouw voor de door een storm verraste bemanning van een vissersboot. 37. Speuren naar menselijke trekken op het gelaat van een gemummificeerde staatsman die verantwoordelijk is geweest voor de dood van velen. 38. Het is onzeker of de man die op blote voeten staat aan te schuiven in een lange rij bezoekers de Reichstag zal mogen betreden. 39. In de tuin van een psychiatrische instelling op het Griekse eiland Leros zoekt een naakte man de schaduw op. 40. In de buurt van de Jemenitische havenstad Al Hudaydah heeft een vishandelaar door een aanrijding zijn lading verloren: een tijgerhaai die te zwaar is om op te tillen en die dan maar ter plekke in mootjes wordt gehakt, die aan de toegestroomde nieuwsgierigen te koop worden aangeboden. 41. De moeder van de zeventienjarige, teugelloze Adi, die door een veldwachter is gedood, neemt in de sacristie met de pastoor de modaliteiten van de begrafenis door. 42. Op het ogenblik dat, midden in de nacht, een met een zaklamp uitgeruste waaghals, misschien een zelfmoordenaar, zich op de Harbour Bridge waagt, wordt Sidney getroffen door een algemene elektriciteitspanne. 43. Aan boord van een Russische ijsbreker viert de bemanning de redding van een helikopterpiloot die was gecrasht op een van de eilanden van de Frans Jozefland Archipel. 44. De tuinman troost zijn zoon, wiens diepgevroren sneeuwpop was beginnen te smelten nadat een storm de elektriciteitsvoorziening had verstoord. 45. Een zonderling beschimpt de deelnemers aan een rommelmarkt in een uit het puin van Warschau opgetrokken sportstadion. 46. Een wegwerker wordt gevraagd een foto te maken – wat hem aan het dromen zet over een ander leven. 47. Tijdens een bezoek aan de krater van de Irazú op Costa Rica worden oude Azteekse mythen gememoreerd terwijl twee hondjes vechten om een reep stof. 48. Op een tussen de mangrove opgetrokken podium, onder een plafond waarop honderd gekko’s ondersteboven op hun prooi wachten, karaookt een oude blinde man een Stones-song over een vergeefse liefde. 49. Vergezeld door haar vader, die meer oog heeft voor de verkoopster, past een meisje het paar witgelakte schoenen waarin ze haar eerste communie zal vieren. 50. Een meisje van tien vist in de Bagmati met een magneet naar de metalen die afkomstig zijn van de lijken die wat verderop stroomopwaarts op de oever worden verbrand. 51. Na een grondige drugscontrole op de grensovergang tussen Thailand en Maleisië blijft in de bus één plaats onbezet. 52. Twee jaar na het opheffen van de apartheidswetten is de verdeeldheid in de Zuid-Afrikaanse samenleving nog erg groot – zo blijkt uit een twistgesprek over de blanke verdachte van een drievoudige moord. 53. Een verdwaalde wandelaar stuit in Santiago de Chili op een tuin waar alles in gereedheid is gebracht voor een feest en waar een enorme vaas lijkt omver te zullen vallen. 54. Een man tekent op een stenen vloer op de oever van een Chinees meer met een vochtige spons karakters, die, na nauwelijks enkele momenten leesbaar te zijn geweest, alweer verdampen. 55. Enkele jaren na de tsunami vinden de getroffenen en overlevenden troost op de heilige Sri Pada-berg. 56. De patiënten van de instelling Am Steinhof krijgen eindelijk, als gevolg van de leerstellingen van de Triëstse psychiater Franco Basaglia, wat meer vrijheid – dit nadat in het wat verderop gelegen Wenen diens ambtsgenoten nog tientallen jaren ongestoord en in alle vrijheid hebben mogen voortwerken nadat ze in opdracht van de nazi’s experimenten op geesteszieken hebben uitgevoerd. 57. Tijdens een ongewild verlengd verblijf in Moermansk, waar in de haven de restanten van de Sovjetmarine liggen te roesten, brengt de verrassende laureaat van een televisietalentenjacht van een paar jaar geleden met een lied over een slapeloze prins een onverhoopte troost. 58. Aan de tapkast van een Ierse pub vertellen aangeschoten mannen hoe een aan de drank verslingerde steenhouwer het slachtoffer werd van een door zijn werkgever bedachte practical joke. 59. Een luiaard die zich ophield in de boom naast een eenzaam strandhuis en die dwars door het afdak op de vloer was gevallen van de veranda waarop de bewoonster stond te strijken, slaat nu heel traag op de vlucht voor haar blaffende keffertje. 60. Bij een verkeersongeluk op Java zijn, behalve de bestuurder van een bromfiets, ook een slang, een varaan en een ontroostbaar kind van één jaar betrokken. 61. Door een stormwind die het dak van het ouderlijke huis heeft meegenomen, is niet alleen de zolder bloot komen te liggen, maar ook een enkel door de twee kinderen gekend kamertje waardoor nu een tot dan toe goed bewaard geheim aan de openbaarheid is prijsgegeven. 62. Samen met een vriend zie ik, gezeten op het achterdek van een jonk in de Zuid-Chinese Zee, een schaalmodel van Hong Kong in de vlammen opgaan. 63. In Lycië leidt een herdershond de wandelaar naar een van de nissen van een uit een rotswand gehouwen necropool. 64. Op Rapa Nui, door westerlingen Paaseiland genoemd, stuit de wandelaar op een kudde dorstig vee en op de restanten van teloorgegane en teloorgaande beschavingen. 65. Bij de ruïne van een Paraguayaans tankstation loopt een kolonne mieren langs het kadaver van een vogeltje dat geen kans maakte tegen de sadistische jachtmethode van een kat. 66. Overal in het schijnbaar volledig door mensen verlaten Tibetaanse hoogland getuigen op stenen gegrifte gebedsformules van menselijke aanwezigheid. 67. Een zwemster, die op Nyepi, een Balinese feestdag waarop zwijgen en duisternis horen te heersen, het verbod op overtollige bewegingen overtreedt, wordt door de demonen op de vingers getikt: een zwerm vlinders komt in haar van onderaf verlichte zwembad verdrinken. 68. Aan een meer in een door burgeroorlog geteisterd land worden kinderen aangemaand om de rust van een zich drenkende troep olifanten niet te verstoren. 69. Twee kinderen van een ontregeld gezin worden op hun weg naar school verontrust door hondengeblaf en door een winters onweer. 70. Na een lange, uitputtende klim bereiken twee wandelaars op grote hoogte een grot waar drie monniken bij een vuur mantra’s opzeggen.